توضیحات
کتاب کلیات عبید زاکانی
معرفی کتاب کلیات عبید زاکانی
«کلیات عبید زاکانی» با مقدمه‌ای از «عباس اقبال آشتیانی» و تصحیح و تحقیق، شرح و ترجمه‌ی «پرویز اتابکی» تدوین شده است. مولانا نظام‌‌الدین عبیدالله معروف به عبید زاکانی شاعر و نویسنده‌ی طنزپرداز فارسی‌زبان قرن هشتم هجری است. نسبت او به خاندان زاکان می‌رسد؛ خاندانی از «عرب بنی‌خفاجه» که بعد از مهاجرت به ایران به نزدیکی رزن (از توابع همدان) رفتند و در آن ناحیه ساکن شدند. عبید در قزوین ساکن شد، به کسب دانش پرداخت و تا پایان عمر در این شهر بود. عباس اقبال در مقدمه‌ی دیوان عبید زاکانی آورده است: «از شرح حال و وقایع زندگانی عبید زاکانی اطلاع مفصل در دست نیست. اطلاعات ما در این باب منحصر است به معلوماتی که حمدالله مستوفی معاصر و همشهری قزوینی عبید و پس از او دولتشاه سمرقندی در تذکره خود، تألیف شده در قرن ۸۹۲ ه.ق. ضمن شرحی مخلوط به افسانه در باب او به دست داده و مؤلف ریاض العلماء در باب بعضی از تألیفات او ذکر کرده است. معلومات دیگری نیز از اشعار و مؤلفات عبید به دست می‌آید.» این دیوان شامل رساله‌ی اخلاق الاشراف، رساله‌ی ریش‌نامه، نامه‌های قلندران، قصیده‌ی موش و گربه، رساله‌ی تعریفات مشهور به دو فصل، رساله‌ی صد پند، تضمینات و قطعات، رباعیات، رساله دلگشا و… است. حکایتی از کتاب را می‌خوانیم: «شخصی با دوستی گفت که مرا چشم درد می‌کند، تدبیر چه باشد؟ گفت: مرا پارسال دندان درد می‌کرد، برکندم.»
