توضیحات
کتاب مطالعات توسعه و مؤلفه منابع
معرفی کتاب مطالعات توسعه و مؤلفه منابع
مروری بر کتاب مطالعات توسعه و مؤلفه منابع
کتاب مطالعات توسعه و مؤلفه منابع متشکل از مجموعه مقالاتی است که تلاش دارند نسبت میان توسعه و منابع را بررسی کرده و از این طریق سطح روابط میان آن‌ها را نشان دهند. تمرکز اصلی تمام مقالات، شناسایی روابط مختلفی است که میان توسعه و منابع برقرار است.
گروه نویسندگان کتاب مطالعات توسعه و مؤلفه منابع تلاش کرده‌اند به تبیین جایگاه مولفه منابع در مطالعات توسعه بپردازدند و تلاش دارند این پرسش را پاسخ دهند که میزان اهمیت منابع و به خصوص منابع ملی در نظریه توسعه به چه میزان است. بدین منظور فصول مختلف کتاب از زوایای سیاسی، اقتصادی، جامعه شناختی و مدیریتی به این پرسش پاسخ می‌دهند. در چهار فصل اول کتاب مباحث مبسوطی در خصوص ماهیت و چیستی منبع و منابع ملی مطرح شده است.
پیشرفت و توسعه به‌عنوان یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های انسان قرن بیست‌ویکمی مطرح است. مطالبه‌ی توسعه، اگرچه در ساختار اندیشه‌ای و ادبیات علوم اجتماعی مسئله‌ای چندان مسبوق سابقه نیست، اما در دوران‌های مختلف تاریخی، انسان همواره با آن مواجه بوده است. مباحث کلامی، مفهومی و نظری از توسعه، مدل‌ها و الگوهای پیشرفت را در فصول کتاب به‌تفصیل درنظر داشته‌ایم؛ اما در این مجال مختصری از زمینه‌های تألیف کتاب حاضر و موضوعات مورد توجه آن را بیان می‌کنیم. ایده‌ی نگارش این کتاب و پرسش‌هایی که تلاش دارد بدان پاسخ گوید، برآیند دیالکتیک چهار جریان نظری مهم هستند. توسعه‌ی انسان به‌عنوان یک مسئله تاریخی؛ آینده توسعه و چالش‌های پیش روی آن؛ تحول در ساخت نظریات توسعه و جریان بومی‌شدن توسعه در ایران، مهم‌ترین محورهایی هستند که تأمل در آن‌ها ضرورت‌های نگارش این کتاب و هدف از آن را روشن می‌سازد. درواقع این محورها در یک امتداد معناشناسانه قرار دارند.
در بخشی از کتاب مطالعات توسعه و مؤلفه منابع می‌خوانیم:
عامل زمان در هیچ دوره‌ای کم‌ارزش و بی‌اهمیت نبوده است، اما اهمیتی که امروزه به عامل زمان نسبت داده می‌شود، عموماً به سطح اهمیت و تأثیرگذاری آن در روند تحولات نسبت به سده‌های پیشین معطوف است. به این معنا و با درنظر گرفتن زمان به‌عنوان یک شاخص تأثیرگذار بر منابع، زمان به نقطه مرجعی تبدیل می‌شود که می‌تواند نحوه‌ی تعریف، به‌کارگیری و حتی جانمایی منابع در فراگرد توسعه را متأثر سازد. زمان خود، جزئی از منابع نیست، بلکه شکل عامل محیطیِ بسیار تأثیرگذاری را به خود می‌گیرد که قادر است دگرگونی‌های مفهومیِ مهمی در مؤلفه منابع پدید آورد و به‌مثابه یک عامل محیطی با اثر استراتژیک بالا در نحوه‌ی بهره‌برداری از منابع ملی مداخله کند.
فهرست مطالب کتاب
سخن هزاره
مقدمه دکتر ناصر فکوهی
مقدمه: به‌سوی پیش‌نظریه‌ی توسعه‌ی منبع‌محور
بخش اول: مفهوم‌سازی منابع و توسعه
فصل اول:مسئله توسعه و منابع
1. مقدمه
2. توسعه به‌مثابه چالش، مسئله یا هدف
3. نظریه توسعه همچون فرایندی معطوف به یک وضعیت
4. فرضیه‌سازی در روابط منابع ملی و توسعه
منابع فصل اول
فصل دوم: تحول نظریه توسعه در مکاتب مختلف
1. مقدمه
2. سوابق نظری توسعه
3. نظریه‌هایی که برای عوامل سیاسی اولویت قائل می‌شوند؛
4. مکتب نوسازی
5. مکتب وابستگی
6. نظریه وابستگی
7. گرایش‌های کنونی و آتی در نظریات توسعه
8. پست‌مدرنیسم و توسعه
9. جمع‌بندی
منابع فصل دوم
فصل سوم: مبانی مشترک توسعه
1. مقدمه
2. ضرورت‌های نظری و عملی تعریف مبانی مشترک توسعه
3. مبانی مشترک در مفهوم توسعه
4. جمع‌بندی
منابع فصل سوم
فصل چهارم:منبع چیست و منابع کدامند؟
1. مقدمه
2. چیستی منبع و تعریف منابع ملی
3. ملاحظات مفهومی منابع ملی
4. اجزا و عناصر منابع ملی
5. جمع‌بندی
منابع فصل چهارم
بخش دوم: تجزیه‌وتحلیل روابط منابع و توسعه
فصل پنجم: الگوی ترکیب منابع ملی در توسعه
1. مقدمه
2. نقش منابع در توسعه و نظریه ثروت کل
3. مسئله ترکیب منابع و مفاهیم مرتبط
4. تعیین ترکیب منابع ملی از طریق برآورد ثروت کل
5. ترکیب منابع ملی
6. جمع‌بندی
منابع فصل پنجم
فصل ششم: نقش منابع ملی در توسعه از منظر تضادگرایان
1. مقدمه
2. تعریف مفاهیم
3. مروری بر ادبیات نظری تضادگرایان
4. روش تحلیل مارکس به‌مثابه چهارچوب نظری
5. تضادهای سرمایه‌داری و توزیع ناعادلانه‌ی منابع
6. مالکیت خصوصی و زوال منابع
7. ناکارآمدی دولت‌ها، اضمحلال و تخریب منابع
8. فرایند شکل‌گیری آگاهی و افزایش بهره‌وری منابع
9. الگوی مفهومی روابط منابع ملی و توسعه
10. برداشتی نو از نظریه مارکس
11. جمع‌بندی
منابع فصل ششم
فصل هفتم: توسعه و ساختار توزیع منابع در نظام سیاسی
1. مقدمه
2. الگوی ضرورت ساختاری اپتر به‌مثابه چهارچوب نظری
3. ساختار تعیین و توزیع منابع
4. تغییر الگوی تخصیص منابع در نظام‌های سیاسی و اثر آن بر نوسازی
5. جمع‌بندی
منابع فصل هفتم
فصل هشتم: نقد رابطه همبستگی منفی منابع ملی و توسعه با تأکید بر منابع طبیعی
1. مقدمه
2. ادبیات نظری
3. مفهوم توسعه‌ی اقتصادی
4. مفهوم منابع ملی
5. نهادها و کیفیت نهادی
6. منابع طبیعی و کیفیت نهادی
7. عوامل تأثیرگذار بر کیفیت نهادی
8. بیان نموداری نقش منابع ملی در توسعه اقتصادی
9. جمع‌بندی
منابع فصل هشتم
فصل نهم: جایگاه منابع ملی در سیاست خارجی توسعه‌گرا
2. فضای مکان‌ها و فضای جریان‌ها به‌مثابه چهارچوب نظری
3. پیشینه پژوهش در ایران و جهان
4. مفهوم منابع، سیاست و دولت توسعه‌گرا
5. منابع ملی سیاست خارجی
6. الزامات سیاست خارجی توسعه‌گرا
7. منابع ملی در سیاست خارجی توسعه‌گرای ایران
8. جمع‌بندی
منابع فصل نهم
فصل دهم: نگرش راهبردی به منابع ملی و تعیین اهداف توسعه
1. توسعه ملی و تعاریف آن
2. مبانی مفهومی منابع ملی
3. الگوی مفهومی تحقیق
4. منابع ملی و نگرش راهبردی
5. قلمرو مفهومی و مؤلفه‌های مشترک در تعریف راهبرد
6. مدیریت راهبردی و محیط پیچیده‌ی ملی
7. مدیریت راهبردی و جاگذاری منابع ملی در برنامه‌ریزی توسعه
8. مدیریت یکپارچه‌ی منابع
9. به‌کارگیری رویکرد راهبردی در مدیریت منابع ملی
10. جمع‌بندی
منابع فصل دهم
فصل یازدهم: نگاه پست‌مدرن به رابطه میان توسعه و منابع
1. مقدمه
2. بنیان‌های پست‌مدرنیسم از منظر لیوتار، فوکو، دریدا و گیر
3. اندیشه بودریار به‌مثابه چهارچوب نظری
4. پست‌مدرنیسم چیست؟
5. توسعه، منابع و نگاه پست‌مدرن
6. بحران محیطی، اتلاف منابع و پست‌مدرنیسم
7. پست‌مدرنیسم؛ مصرف انبوه یا صرفه‌جویی
8. قرائت پست‌مدرنیسم، فرآگاهی و تغییر در نوع نگاه
9. تعاریف پست‌مدرن از توسعه و منابع
10. پست‌مدرنیسم؛ مواجه با بحران‌ها و ارائه راهکارها
11. جمع‌بندی
منابع فصل یازدهم
بخش سوم: نتیجه‌گیری
فصل دوازدهم: اهمیت بنیادین روابط توسعه و منابع
1. مقدمه
2. محورهای ارتباط میان توسعه و منابع
3. جمع‌بندی
منابع فصل دوازدهم
کتاب‌شناسی توسعه و منابع
نمایه
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.