کتاب سرکوب ماورا

یوجین سابوتسکی در کتاب سرکوب ماورا برای ما از «تفکر جادویی» می‌گوید. او از ما می‌خواهد ذهنمان را صرفاً به جهان مادی و علم مدرن محدود نکنیم؛ چرا که تفکر ماوراییِ‌ دوران کودکی، در کنار استفاده از مزایای باورهای عقلانی، در دوران بزرگسالی نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

دربارۀ کتاب سرکوب ماورا

یوجین سابوتسکی کتاب سرکوب ماوراء  را با ارائه‌ی تحلیلی از دنیای شگفت‌انگیز خیالی کودکان آغاز می‌کند. کودکان همیشه به وجود جادو در جهان باور دارند. آن‌ها در خیالاتشان توانایی‌های خود را بیش‌ از حد زیاد می‌دانند و به محدودیت‌های دنیا بی‌توجه هستند. کودکان در خیالات خود به راحتی با برداشتن یک قدم از اقیانوس‌ها رد می‌شوند و با یک ضربه تخته سنگ بزرگی را نصف می‌کنند. در واقع آن‌ها اعتماد عجیبی به نیروی طبیعت دارند، طبیعیتی که مهربانانه وجودشان را پذیرفته است. اما این تفکر جادویی دوران کودکی تا همیشه ادامه ندارد و انسان به تدریج از محدودیت‌های دنیای واقعی مطلع می‌شود و درک می‌کند که طبیعت آنقدر هم مهربان نیست و گاهی حتی به دشمن او برای رسیدن به اهدافش تبدیل می‌شود.

این دنیای وهم‌آلود کودکانه درواقع جلوه‌ای از تاریخ بشریت است. انسان تا مدت‌های زیادی بر این باور بود که طبیعت، جهان پیرامون و اجرام آسمانی علاوه بر زنده بودن، به انسان آگاهی دارند و بر درخواست‌هایش نظارت می‌کنند. رفته رفته جادو شکل گرفت و اسطوره‌ها به رابط بین انسان و کائنات بدل شدند. اما حالا با گذشتن زمان‌های بسیار، علم جای جادو و اسطوره را گرفته و ما زندگی در آرامش را مدیون آن هستیم. اما هزینۀ این آرامش، نبود ارتباط میان انسان و طبیعت است؛ علم مرگ را پایان جهان می‌داند و حیات بعد از مرگ را کنار می‌گذارد. در مقایسه با علم، مذهب آیندۀ روشن‌تری را برای جهان پس از مرگ نمایش داده است.

اگر باور کنیم در اطراف ما کسانی هستند که قدرت جادویی دارند، به باور ماورایی دست پیدا کرده‌ایم، اما روانشناسی دوباره وارد می‌شود و ادعا می‌کند که این نوع نگاه از گذشته باقی مانده و خرافاتی بیش نیست. علم، جادو را تا حد خرافه و باور نامعمول تقلیل می‌دهد و می‌گوید که این‌ها ترس انسان را هدف قرار می‌دهند. در واقع اکنون فرض این است که علم توانایی توضیح همه چیز را دارد. اما علم برای توضیح قوانین فیزیکی طبیعت است، در صورتی که جادو از قوانین طبیعت بسیار فراتر می‌رود. بنابراین علم و جادو نباید با هم مقایسه شوند. صحبت از باورهایی ماورایی نیست؛ بلکه از نوعی تفکر به نام «تفکر ماورایی» سخن می‌گوییم که امکان خیال‌پردازی و غوطه‌ور شدن در رویا را برای ما فراهم می‌کند.

به گمان سابوتسکی شفا پیدا کردن که از کنش‌های جادویی مذهبی در طول تاریخ بود، با استفاده از تلقین شکل می‌گرفت. با پیشرفت علم بسیاری از کنش‌های جادوگری کنار گذاشته شد اما تلقین جزو روش‌های اثرگذار درمان باقی ماند. این ایده برای نویسنده یک کنجکاوی بود تا وارد پژوهش و طراحی آزمایش شود که بتواند ارتباطی بین روش‌های درمانی فعلی و جادو در گذشته برقرار‌ کند.

اگر تلقین‌های جادویی بر اساس قوانین علم روانشناسی هستند، بنابراین قواعد سیاسی و فریب تبلیغات هم، که ترفندهایی بر اساس همین علم هستند، می‌توانند ریشۀ جادویی داشته باشند. سابوتسکی به ما کمک می‌کند تا رابطه‌ی بین علم و جادو و دین و جادو را بهتر درک کنیم و نشان می‌دهد که پیشرفت ذهنی بخاطر پیشرفت در دو جریان واقعیت است؛ هم واقعیت عادی که حوزۀ عقل و علم است و هم واقعیت جادویی که حوزۀ جادو و دین است

تفکر و باور ماورایی توأم با باورهای دینی در زندگی انسان امروزی نقشی مهم مانند کاهش اضطراب، ایجاد خلاقیت و معنابخشی به زندگی ایفا می‌کنند. آن‌ها متمم رشد تفکر منطقی و علمی هستند و عناوین تحقیقات روان‌شناسی را تسهیل می‌کنند.

نویسنده این کتاب را به اندیشمندانی تقدیم کرده که ذهنشان را به دنیای مادی محدود نمی‌کنند و به وجود جادو و نیروهای فراطبیعی باور دارند.