کتاب منطق الطیر

کتاب «منطق‌الطیر» عطار نیشابوری، با تصحیح و شرح استاد فرزانه محمدرضا شفیعی کدکنی، تدوین شده است.

این اثر حاصل کار بیشتر از سی سال تامل و تدریس و دقت استاد شفیعی کدکنی در آثار عطار و تصوف خراسان است که بارها و بارها تجدید چاپ شده است.

عطار و منظومه‌ی فرهنگی پیرامون او، از زندگی تاریخی تا افسانه‌ها و از آثار مسلم او تا مجموعه‌ی وسیعی از مجعولات و منحولات دوره‌های بعد، که منسوب به اوست، بی‌شباهت به یک مذهب یا آیین نیست.در شرح احوال فریدالدین عطار نیشابوری سخن‌ها گفته شده، اما آن‌چه بی گمان بر همه مسلم است منطق الطیر همچون نگینی بر انگشتری شعر و ادب پارسی است که حکایتی از سرگشتی انسانی را دارد که در طلب معشوق تمامی وادی‌های عرفان را طی می‌کند تا به مقام نیستی برسد و در نهایت همه عاشق، معشوق گردد. «نبود او و بود، چون باشد این؟/ از خیال عقل بیرون باشد این»

«منطق‌الطير» يا مقامات‌الطيور منظومه‌اي‌ است از عطار نيشابوري که به زبان فارسي و در قالب مثنوي در بحر رمل مسدس مقصور (محذوف) سروده شده‌ است. کار سرودن اين مثنوي در قرن ششم هجري قمري (1177 ميلادي) پايان يافته‌ است. ابيات اين مثنوي را معمولا بين 4300 تا 4600 بيت دانسته‌اند، از مثنوي‌هاي تمثيلي عرفان اسلامي به شمار مي‌آيد. مراحل و منازل در راه پوييدن و جستن عرفان يعني شناختن رازهاي هستي در منطق‌الطير عطار هفت منزل است. او اين هفت منزل را هفت وادي يا هفت شهر عشق مي‌نامد. هفت وادي به ترتيب چنين است: طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحيد، حيرت، و فقر که سرانجام به فنا مي‌انجامد. در داستان منطق‌الطير، گروهي از مرغان براي جستن و يافتن پادشاهشان سيمرغ، سفري را آغاز مي‌کنند. در هر مرحله، گروهي از مرغان از راه باز مي‌مانند و به بهانه‌هايي پا پس مي‌کشند، تا اين‌که پس از عبور از هفت مرحله، از گروه انبوهي از پرندگان تنها «سي مرغ» باقي مي‌مانند و با نگريستن در آينه حق درمي‌يابند که سيمرغ در وجود خود آن‌هاست. در نهايت با اين خودشناسي مرغان جذب جذبه‌ي خداوند مي‌شوند و حقيقت را در وجود خويش مي‌يابند.